Μια περιπλάνησή μου μέσα στο χώρο και στο χρόνο, το δικό μου και της πόλης,

Φύλλα Λογοτεχνίας

Η συμφωνία της Αθήνας, 

του Γιώργου Καραντώνη

αφήγημα, 

εκδόσεις Βακχικόν 2018

Αυτό είναι ένα βιβλίο για την Αθήνα, ένα βιβλίο για την Αθήνα μου και την Αθήνα μας, ένα χρονικό της Αθήνας στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα και μια προσωπική καταγραφή βιωμάτων, αναμνήσεων, σκέψεων, εμπειριών, συλλογισμών και οραματισμών μου από τις δεκαετίες του ’50, του ’60, του ’70, του ’80 και του ’90, με κέντρο πάντα την Αθήνα, την «Ελλάδα Ελλάδος» κατά το Θουκυδίδη, την τόσο άδικα κατασυκοφαντημένη μητρόπολη του ελληνισμού, την τόσο επιπόλαια λοιδορούμενη από τους περισσότερους πρωτεύουσα – με όλες τις σημασίες της λέξης – της Ελλάδας. 

Είναι μια συμφωνία μου με την Αθήνα, παντοτινή και ακατάλυτη, είναι, όμως, ταυτόχρονα μια μουσική συμφωνία της αιώνιας μεγαλούπολης σε τέσσερα διαφορετικά μέρη, όσα είναι τα μέρη μιας τυπικής κλασικής μουσικής συμφωνίας, τέσσερα μέρη που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την έκταση και τον τρόπο γραφής τους, κάθε μέρος είναι εκτενέστερο από το προηγούμενο και απέχει χρονικά μεγαλύτερο διάστημα, γραμμένα, όμως, συμπτωματικά πάντοτε την άνοιξη, την άνοιξη του ’90 το πρώτο και μικρότερο, την άνοιξη του ’92 το δεύτερο και πιο μεγάλο, την άνοιξη του ’95 το τρίτο και ακόμα πιο μεγάλο, την άνοιξη του ’99 το τελευταίο και μεγαλύτερο, όπως και τώρα είναι άνοιξη του 2002 που γράφω αυτόν τον πρόλογο για ένα βιβλίο που τη συγγραφή του άρχισα πριν από δώδεκα χρόνια χωρίς να ξέρω τότε πού θα το οδηγήσω και πού θα με οδηγήσει, όπως ακριβώς μου συμβαίνει πολλές φορές με τους δρόμους της Αθήνας, που παίρνω κάποιο στην τύχη χωρίς να γνωρίζω εκ των προτέρων πού θα με βγάλει, σε κάποια από τις ατέλειωτες περιπλανήσεις μου στην αθάνατη πολιτεία. 

   Αυτό το βιβλίο, λοιπόν, δεν είναι μόνο μια συμφωνία της Αθήνας, όπως γράφει ο τίτλος του, αλλά και μια περιπλάνησή μου μέσα σε αυτή, όπως το δηλώνει ο υπότιτλός του, μια περιπλάνησή μου μέσα στο χώρο και στο χρόνο, το δικό μου και της πόλης, μέσα στα κείμενα που η ίδια μας προσφέρει και μέσα σε κείμενα άλλων συγγραφέων, δημοσιογράφων, χρονικογράφων, ακόμα και κείμενα διαφημίσεων, επιγραφών, συνθημάτων, γκράφιτι, μέσα σε όλο αυτό το τεράστιο υλικό που προσφέρει για διάβασμα η Αθήνα. Κι εγώ, περιπατητής, περιπλανητής και περιηγητής της ίδιας της γενέθλιας πόλης μου τη διαβάζω ασταμάτητα, διαβάζω από τα πιο φωναχτά μηνύματά της ως τα πιο κρυφά ραβασάκια της που συνέχεια στέλνει, από τις πιο κραυγαλέες εκλάμψεις της ως τις πιο σιωπηλές ανταύγειες της που αδιάκοπα εκπέμπει και μεταφέρω εδώ μερικές μόνο από τις άπειρες καταγραφές που θα μπορούσα να κάνω, κάποια σημεία μονάχα από τα πάμπολλα που θα ήθελα να περιγράψω.

    Λατρεύω την Αθήνα∙ αυτό είναι το μήνυμα του βιβλίου, αλλά προσοχή: Όταν λέω Αθήνα δεν εννοώ, φυσικά, το λεκανοπέδιο της Αττικής με τα τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους, ούτε την Αθήνα με τα προάστιά της. Όταν λέω Αθήνα εννοώ το δήμο Αθηναίων με το ένα εκατομμύριο των δημοτών του, εννοώ, κυρίως, το ιστορικό κέντρο της με τις τόσες ομορφιές, ασκήμιες, χάρες, χαρές, με τα πολυάριθμα θεάματά του και τα πολυποίκιλα ενδιαφέροντά του.

 Ενάντια στον κοινό τόπο όχι μόνο των τελευταίων δεκαετιών, αλλά ολόκληρου του εικοστού αιώνα, που κατακρίνει την – κάθε φορά διαφορετική – σύγχρονη Αθήνα, εξυμνώντας μια εξιδανικευμένη και ουτοπική παλιά Αθήνα, η οποία διαρκώς μεταφέρεται χρονικά όλο και κοντύτερα – από την Αθήνα του δέκατου ένατου αιώνα έφτασαν να εξυμνούν την Αθήνα της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 ως την παλιά καλή Αθήνα! –και που ουδέποτε, βέβαια, υπήρξε έτσι όπως τη φαντάζονται οι εξυμνητές της, εγώ διαλέγω αποφασιστικά την πραγματική Αθήνα, την Αθήνα των μύριων προβλημάτων, αλλά και των άπειρων απολαύσεων κάθε είδους, εγώ προκρίνω την Αθήνα του εικοστού πρώτου αιώνα, την κυριολεκτικά σύγχρονη Αθήνα που διαρκώς καλυτερεύει μέρα με τη μέρα, που συνέχεια ομορφαίνει χρόνο με το χρόνο, ειδικά τώρα με τα μεγάλα έργα που την αναπλάθουν ολόκληρη, που τη μετασχηματίζουν προς το καλύτερο από άκρου εις άκρον, που δημιουργούν μια νέα Αθήνα μέσα στα σπλάχνα της παλιάς.

 Δε θα αναφερθώ στις αλλαγές και στις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων, διότι τέλειωσα το γράψιμο αυτού του βιβλίου πριν από τρία χρόνια και δεν προτίθεμαι να γράψω τίποτα παραπάνω.

 Στα χρόνια που επακολούθησαν έκανα διάφορες ορθογραφικές και συντακτικές διορθώσεις στο κείμενό μου, επέφερα μερικές γλωσσικές τροποποιήσεις και άλλες μικροαλλαγές, αλλά πάντοτε σεβόμενος τη χρονική στιγμή που γράφτηκε το κάθε κεφάλαιο του βιβλίου: Δεν έκανα μεταγενέστερες επεμβάσεις για γεγονότα που συνέβησαν μετά το χρονικό σημείο της συγγραφής του, δεν άλλαξα τα γραφτά μου ακολουθώντας τις αλλαγές που έγιναν στην Αθήνα, ούτε διέγραψα κάποια σημεία που θα ήταν δυνατό να απαλειφθούν, αν ήθελα. 

Αυτό αιτιολογεί και δικαιολογεί, πιστεύω, κάποιες επαναλήψεις που μπορεί να εντοπιστούν στο κείμενό μου, κάποιους πλατειασμούς που ενδεχομένως υπάρχουν, καθώς η περιπλάνησή μου μέσα στην Αθήνα γίνεται και μια περιπλάνησή μου μέσα στο βιβλίο που γράφω γι’ αυτή, το ασταμάτητο βουητό της πολιτείας μεταφέρεται αυτούσιο, θα ’λεγα, μέσα στο κείμενο, ο θόρυβος των πολυσύχναστων δρόμων και πλατειών της γίνεται ο αχός του χρονικού του δικού μου και της Αθήνας, ένα «ηχητικό» χρονικό προσωπικό και αθηναϊκό, αν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με αυτόν τον τρόπο. Όλα τα κεφάλαια είναι γραμμένα «εν θερμώ» και εντελώς αυθόρμητα, με όλα τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα τέτοιου είδους γραφής, έτσι θα πρέπει να διαβαστούν, να ακουστούν θα μπορούσα να πω, με τον απόηχο, έστω, της βουής της παντοτινά ακοίμητης πόλης. Τα ενδεχόμενα μειονεκτήματα αυτού του βιβλίου είναι πλεονεκτήματά του ταυτόχρονα.

____________

https://www.vakxikon.gr/prodhmosiefsh-karantwnhs/